Cách nhận biết và chọn mua kim thu sét chất lượng

Trong khoảng thời gian tháng 4 đến tháng 10 là mùa hè có nhiều mưa, giông kèm thường xuyên diễn ra ở nước ta. Kèm theo đó là ẩn chứa nhiều tia sét nguy hiểm có thể gây hại tới sức khỏe, của cải, vật chất, thậm chí là tính mạng con người. Do đó mà việc lắp đặt hệ thống chống sét với sản phẩm kim thu sét chất lượng là điều kiện tiên quyết chúng ta cần quan tâm để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định, lâu dài. 

1/ Theo điều 2 của tiêu chuẩn NF C 17-102 thì các đầu thu lôi (kim thu sét) phát tia tiên đạo (ESE: Early Streamer Emission) phải công bố minh bạch thời gian phát tia tiên đạo sớm DT (Delta T).

Muốn có DT thì đầu thu lôi (kim thu sét) phải có bản báo cáo thí nghiệm (Test Report) về DT. Các bản báo cáo do các phòng thí nghiệm cao áp cấp. Như thế đầu thu lôi (kim thu sét) được test cả về cao áp và thời gian phát tia tiên đạo sớm DT.

Đầu thu lôi (kim thu sét) không được hợp chuẩn theo tiêu chuẩnn Pháp NF C 17-102 không có bản báo cáo về DT, chỉ có bản test thử về khả năng chịu cao áp. Điều này làm cho khách hàng nhầm lẩn.

2/ TTheo điều 2 của tiêu chuẩn NF C 17-102 năm 1995 (điều 8.6 trang 37 của tiêu chuẩn NFC 17-102 năm 2011) thì đầu thu lôi (kim thu sét) ESE phải được kiểm tra định kỳ theo qui định bằng các dụng cụ chuyên dùng.

Đầu thu lôi (kim thu sét) không đạt tiêu chuẩn Pháp không có các thiết bị kiểm tra nên không thể biết rằng đầu thu lôi (kim thu sét) còn hoạt động hay không. Như vậy, việc bảo trì bào hành không có sơ sở 

3/ Tiêu chuẩn NFC 17 -102 qui định các kim ESE được thí nghiệm trong điện trường từ 10 đến 25 kV/m để mô phỏng giống như điện trường khi có sét xảy ra trong thực tế. Cũng nên lưu ý rằng đây là điện trường có thể xảy ra sét chứ không phải là điện áp như rất nhiều người nhầm lẫn. Sau đó, một xung điện trường mạnh sẽ tạo ra sự phóng điện trong phòng thí nghiệm.

Thời gian ảnh hưởng của kim thu sét ESE sớm hơn so với 1 kim cổ điển (thời gian phát tia tiên đạo ∆T) càng lớn càng tốt và bán kính bảo vệ sẽ càng lớn. Nhưng sau tháng 12-2001 tiêu chuẩn NFC 17 - 102 chỉ cho phép tính toán vùng bảo vệ tối đa dựa trên ∆t nhỏ hơn hoặc bằng 60µs. Còn đối với các kim ESE có ∆t lớn hơn 60µs thì coi như tương đương kim có ∆t = 60µs.

Cũng nên ghi nhớ là tiêu chuẩn NFC không quy định mức độ chịu đựng cường độ xung của kim thu sét và trong tiêu chuẩn Việt Nam cũng vậy. Điều này cũng rất dễ hiểu vì khả năng chịu đựng cường độ dòng điện phụ thuộc vào tiết diện và vật liệu của vật dẫn điện. Như vậy các tiêu chuẩn chỉ cần quy định vật liệu và tiết diện của kim thu sét, vật liệu và tiết diện của dây dẫn sét và vậy liệu và tiết diện của cọc tiếp đất. Đến năm 2011, do kỹ thuật chế tạo kim ESE phát triển nhiều cùng với nhiều loại vật liệu được ứng dụng, các nhà sản xuất của Pháp thống nhất qui định kim ESE chịu được dòng sét ít nhất là 100kA mặc dầu kim có thể chịu dòng sét cao hơn rất nhiều. Thực tế là dòng sét 100kA là cực kỳ hiếm gặp. Tại Việt Nam chưa có báo cáo nào về dòng sét từ 100kA trở lên.

Hiện tại, Việt Nam chưa có tiêu chuẩn giành riêng cho kim thu sét ESE nên việc công bố bán kính bảo vệ của nhiều nhà cung cấp rất bừa bãi. Và nhiều kim thu sét cũng không phù hợp với tiêu chuẩn NFC 17-102. Vì vậy khách hàng cần tham khảo thêm catalogue gốc chứ không nên đơn thuần dựa vào catalogue tiếng Việt trong nước.

Các loại kim thu sét ESE có trong nước hiện nay rất đa dạng về mẫu mã, chất lượng cũng như giá thành. Vài ví dụ tiêu biểu từ thị trường cho thấy:

- Nếu bạn muốn chọn kim có chất lượng tốt: Hiện nay, Pháp vẫn là quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực sản xuất kim thu sét. Nếu bạn chọn chất lượng thì nên chọn các sản phẩm của Pháp đơn cử trong số đó là kim thu sét IONIFLASH là lựa chọn tốt về chất lượng cũng như giá thành so với các sản phẩm của Pháp khác có trên thị trường. Kim Ioniflash xếp hạng thứ 3 tại Pháp từ 2002. Ioniflash được lắp rất nhiều tại các khu công nghiệp. Từ 2010 Ioniflash sẽ nâng cấp dòng sản phẩm để đưa ra nhiều mẫu mới với ∆T= 15 µs, 25 µs, 30µs, 45µs và trên 60µs cùng với thiết bị test kim mới.

- Nếu bạn quan tâm đến giá thành và muốn chọn loại kim hợp túi tiền và kinh tế nhất mà vẫn chắc chắn chất lượng và đúng tiêu chuẩn thì kim thu sét LIVA của Thổ Nhĩ Kỳ là lựa chọn hợp lý nhất. Kim Liva hiện nay có giá thành rẻ nhất và được cấp chứng nhận đạt tiêu chuẩn NFC 17-102, CE.

- Nếu bạn muốn có sự cân bằng về chất lượng và giá cả thì kim thu sét STORMASTER của Úc rất thích hợp cho mọi nhu cầu. Kim Stormaster đã được lắp đặt trên nhiều công trình quan trọng như sân bay Tân Sơn Nhất, khu công nghiệp Singapore, các nhà xưởng của Nhật v.v.. Kim Stormaster hiện cũng là sản phẩm chống sét bán rất chạy.

Các phân tích trên phần nào giúp mọi người lựa chọn tốt hơn các loại đầu kim hợp tiêu chuẩn hợp mục đích sử dụng.